Upadłość konsumencka. Co warto wiedzieć?

Pandemia, wojna w Ukrainie, rekordowa inflacja, a także wzrost stóp procentowych sprawiają, że niewypłacalność osób fizycznych staje się coraz powszechniejszym problemem. Na szczęście przepisy prawa przewidują procedurę pozwalającą w nieskomplikowany sposób wyjść z zadłużenia  – upadłość konsumencką. 

• Dla kogo?

Z upadłości konsumenckiej skorzystać mogą osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, będące w stanie niewypłacalności. Celem postępowania jest częściowe lub pełne „oddłużenie” konsumenta przy jednoczesnym zaspokojeniu roszczeń wierzycieli z posiadanego przez niego majątku.

Przyjmuje się, że osoba stała się niewypłacalna, jeżeli utraciła zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych i opóźnienie to trwa minimum trzy miesiące.

• Na czym polega?

Oddłużenie może nastąpić według jednego z trzech schematów:

1. poprzez ustanowienie planu spłaty wierzycieli na okres do maksymalnie 7 lat – do oddłużenia dochodzi po wykonaniu planu spłaty;
2. poprzez automatyczne oddłużenie – stosowane w sytuacji, gdy dłużnik wykazuje trwałą niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty;
3. poprzez warunkowe umorzenie bez ustalenia planu spłaty – plan spłaty zostanie ustalony, jeśli w ciągu 5 lat od uprawomocnienia postanowienia o warunkowym umorzeniu upadły lub wierzyciel złożą wniosek o jego ustalenie, a sąd uzna, że niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty ustała; w przeciwnym razie zobowiązania upadłego zostaną umorzone.

W toku postępowania upadłościowego (z udziałem syndyka) badana jest przyczyna niewypłacalności. Przyczynienie się do niewypłacalności lub sytuacja, gdy wyniknęła ona z rażącego niedbalstwa może zaważyć na możliwości oddłużenia lub długości planu spłaty wierzycieli.

• Jakie ma skutki?

Cały majątek, zarówno posiadany w dniu ogłoszenia upadłości jak i uzyskany po ogłoszeniu upadłości (np. w drodze darowizny) podlega włączeniu do masy upadłości i zostaje sprzedany, a z uzyskanych środków następuje zaspokojenie wierzycieli.

Ponadto, w toku konsumenckiego postępowania upadłościowego następuje umorzenie zobowiązań upadłego na skutek konstytutywnego orzeczenia sądu. Wydanie postanowienia o umorzeniu zobowiązań rozwiązuje stosunek zobowiązaniowy, jaki łączył upadłego konsumenta z jego wierzycielami.  Umorzeniu nie podlegają  jednak następujące długi:

1. zaciągnięte po ogłoszeniu upadłości;

2. alimentacyjne;

3. z tytułu rent i odszkodowań;

4. umyślnie zatajone;

5. z orzeczeń w sprawach karnych i wykroczeniowych.

Jak wynika z powyższego, upadłość  konsumencka pozwala w stosunkowo krótkim czasie i w bezpieczny sposób umorzyć niemożliwe do spełnienia zobowiązania. Procedura ta, w zależności od sytuacji konkretnego konsumenta może mieć różny przebieg, na co zwrócimy uwagę w kolejnych postach.